การจัดการเรียนรู้ตามขั้นของอริยสัจ4

การจัดการเรียนรู้ตามขั้นของอริยสัจ 4

    เป็นกระบวนการแสวงหาความรู้ โดยผู้เรีนยพยายามค้นคิดการแก้ปัญหาต่างๆ โดยใช้ลำดับขั้นตอนทั้ง 4 ขั้นของอริยสัจ  เป็นแนวทางในการแก้ปัญหาด้วนตนเอง

    การจัดการเรียนรู้ตามขั้นทั้ง 4 ของอริยสัจ มีองค์ประกอบดังนี้

1. หัวข้อปัญหา

2. ลำดับขั้นตอนการแก้ปัญหา

3. สรุปแนวทางการแก้ปัญหา

ซึ่งมีขั้นตอนการจัดการเรียนรู้ดังนี้ โดยศาสตราจารย์ ดร.สาโรช  บัวศรี (อ้างถึงในสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ 2540 : 201-202) ดังนี้

ขั้นตอนการสอน

เทคนิคสำคัญ

1. กำหนดปัญหา(ขั้นทุกข์ ) 1.1 ผู้สอนกำหนดและนำเสนอปัญหาอย่างละเอียด  พยายามให้ผู้เรียนทำความเข้าใจต่อปัญหานั้นตรงหัน และพยายามเร้าความรู้สึกให้ผู้เรียนเกิดความตระหนักว่าสิ่งที่ผู้สอนนำเสนอนั้นเป็นปัญหาของทุกคน  ทุกคนมีส่วนเกี่ยวข้องกับปัญหานั้น  และทุกคนจะต้องร่วมมือกันช่วยแก้ปัญหา  เพื่อความสุขของทุกคน 1.2 ผู้สอนช่วยให้ผู้เรียนให้ได้ศึกษาพิจารณาดูปัญหาที่เกิดขึ้นด้วยตนเอง ด้วยความรอบคอบและพยายามกำหนดขอบเขตของปัญหาซึ่งผู้เรียนจะต้องคิดแก้ให้ได้ 2. ตั้งสมมติฐาน(ขั้นสมุทัย) 2.1 ผู้อนช่วยผู้เรียนให้ได้พิจารณาด้วยตนเองว่าสาเหตุของปัญหาที่ยกขึ้นมากล่าวในขั้นที่ 1 นั้นมีอะไรบ้าง

1.1 การอธิบายอย่างกระจ่างชัด  สร้างภาพ เหตุการณ์ให้เห็นผลของการละเลยไม่แก้ปัญหาและการโน้มน้าวชักชวนให้เกิดความตระหนักในความสำคัญของการแก้ปัญหา อาจใช้สื่อที่เหมาะสมในการนำเสนอปัญหาให้สมจริง 1.2 เปิดโอกาศให้ผู้เรียนได้แสดงความคิดเห็นอย่างหลากหลายและทั่วถึงและเขียนความแสดงความคิดเห็นทั้งหมดนั้นบนกระดานเพื่อป้องกันการลืมและเป็นการเสริมให้ผู้เรียนพยายามมีส่วนร่วมในบทเรียน 2.1 ใช้คำถามเร้าให้ผู้เรียนช่วยกันคิดและแสดงความคิดเห็น  ผู้สอนเขียนข้อมูลสาเหตุของปัญหาตามที่ผู้เรียนเสนอไว้คู่กับประเด็นปัญหาที่ 1.2 ที่เขียนไว้บนกระดาน

ขั้นตอนการสอน

เทคนิคสำคัญ

2.2 ผู้สอนช่วยผู้เรียนให้ได้เกิดความเข้าใจตระหนักว่าในการแก้ปัญหาใดๆนั้นจะต้องกำจัดหรือดับ 2.3 ผู้สอนช่วยผู้เรียนให้ได้คิดว่าในการแก้ปัญหาที่สาเหตุนั้นอาจจะกระทำอะไรได้บ้าง  คือ  ให้กำหนดสิ่งที่จะกระทำนี้เป็นข้อๆ ไป 3. ทดลองและเก็บข้อมูล(ขั้นนิโรธ) 4. วิเคราะห์ข้อมูลและสรุปผล(ขั้นมรรค) 4.1 ช่วยให้ผู้เรียนเกิดความเข้าใจและสรุปได้ว่าในบรรดาการทดลองหรือการกระทำด้วยตนเองหลายๆอย่างนั้น บางอย่างก็แก้ปัญหาไม่ได้  บางอย่างก็แก้ปัญหาได้ชัดเจน  การแก้ปัญหาให้สำเร็จจะต้องทำอย่างไรแน่ 4.2 เมื่อลงข้อสรุปวิธีแก้ปัญหาได้แล้วให้ผู้เรียนช่วยกันกำหนดแนวทางในการปฏิบัติและลงมือปฏิบัติตามแนวทางนั้นโดยทั่วกัน  รวมทั้งให้ผู้เรียนช่วยกันคิดว่าวิธีการควบคุมและติดตามการปฏิบัติเมื่อแก้ไขปัญหานั้นๆด้วย

2.2  ใช้วิธีการอภิปรายเชื่อมโยงเหตุผล 2.3 ห้ตัวอย่างการกำหนดสิ่งที่จะกระทำแล้วเปิดโอกาสและกระตุ้นให้ผู้เรียนแสดงความคิดเห็นในการเสริมแรงผู้เรียนที่แสดงความคิดเห็น  เขียนข้อมูลที่ผู้เรียนเสนอไว้บนกระดาน 3. ให้เทคนิคการแบ่งงาน และการทำงานเป็นกลุ่มและเสนอแนะวิธีการจดบันทึกข้อมูล  ผู้สอนอาจให้ผู้เรียนช่วยกันเสนอว่าจะจดบันทึกข้อมูลอย่างไร  หรือช่วยกันออกแบบตารางบันทึกข้อมูล 1.1 ให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการวิเคาระห์และเปรียบเทียบข้อมูลที่ได้บันทึกไว้แล้วช่วยกันลงข้อสรุปโดยผู้สอนช่วยเชื่อมโยง ความคิดของผู้เรียนแต่ละคน 1.2 เปิดโอกาสให้ผู้เรียนแสดงความคิดเห็นโดยผู้สอนใช้คำถมกระตุ้นให้ข้อมูลย้อนกลับทบทวนเสริมความสำคัญ  สรุปเชื่อมโยงข้อคิดเห็นของผู้เรียนและบันทึกข้อมูลต่างๆบนกระดาน